Ziektewinst

Er is een ongemakkelijke waarheid die zelden hardop wordt uitgesproken. Soms is genezen niet de uitweg die het lijkt.

Voor sommigen voelt de pijn van verandering en confrontatie zwaarder dan de misère van de ziekte die hen gevangen houdt. Dit is geen lafheid, geen zwakte – het is een diepgewortelde overlevingsstrategie die een naam draagt: ziektewinst.

Wat is ziektewinst?

Ziektewinst is de onbewuste, vaak verborgen winst die iemand haalt uit het ziek zijn. Het is een paradox. Een ziekte, lichamelijk of psychisch, lijkt op het eerste gezicht enkel ellende te brengen. Maar diep vanbinnen schuilt er soms een ongemakkelijke ruil: de pijn van ziekte biedt schuilplaatsen waar genezing harde waarheden zou blootleggen.

Denk aan de aandacht van anderen die je ontvangt. Het wegvallen van verantwoordelijkheden.

Het recht om te zeggen: “Ik kan niet meer.” De wereld verwacht minder van je. Misschien verwacht je zelfs minder van jezelf.

Genezing betekent die veiligheid loslaten. Genezing dwingt je de wereld weer in, je lasten op je schouders te nemen en jezelf opnieuw te confronteren met alles waar je ooit voor wegrende.

De pijn van genezing

Wat niemand je vertelt, is dat genezing vaak meer pijn doet dan de ziekte zelf. Het betekent dat je de muren van je gevangenis moet afbreken en in de spiegel moet kijken. Die spiegel laat geen genade zien. Hij confronteert je met alles wat je hebt verloren, alles wat je niet durfde te voelen, en alles wat je had kunnen zijn.

• Emotionele pijn: Genezing vraagt dat je jezelf opnieuw voelt, met alle littekens en onvervulde verlangens die je hebt opgekropt. Het vraagt moed om je woede, verdriet, en angst eindelijk in de ogen te kijken.
• Sociale pijn: Misschien merk je dat de mensen om je heen je liever als slachtoffer zagen. Jouw lijden gaf hen een rol, een doel, een excuus. Wat blijft er van die relaties over als je sterker wordt? Als je meer van het leven begint te eisen?
• Existentiële pijn: Ziek zijn gaf je een reden om stil te staan, een excuus om niet voluit te leven. Genezing zet je voor een open veld vol keuzemogelijkheden – en de angst om opnieuw te falen.

Waarom we soms kiezen voor de pijn van ziekte!

Het klinkt absurd: wie zou vrijwillig kiezen voor pijn? Maar de waarheid is dat ziekte bekend terrein is. Het is vertrouwd. Het biedt een onzichtbare houvast. Genezing daarentegen vraagt dat je die houvast loslaat en de onzekerheid omarmt. Het vraagt dat je opnieuw leert lopen in een wereld die nooit heeft stilgestaan.

Misschien vraag je jezelf af: “Wat ben ik zonder mijn pijn?” Als de ziekte je identiteit is geworden, voelt genezing als sterven. Als je je hele leven hebt besteed aan het vasthouden van controle door middel van je lijden, is vrijheid beangstigend.

Durf je vrijheid te kiezen

Genezen betekent niet dat je pijn ineens verdwijnt. Het betekent dat je stopt met het gebruiken van je pijn als schild en begint met het leven van je waarheid. Het betekent dat je de ketens van ziektewinst verbreekt, zelfs als die ketens vertrouwd aanvoelen.

Maar weet dit: die pijn, hoe ondragelijk ook, is tijdelijk. Wat erachter ligt, is niet alleen vrijheid, maar ook een waarheid die je nooit eerder hebt durven kennen. Het is de mogelijkheid om weer te leven, om weer te zijn. Niet als slachtoffer, niet als zieke, maar als een heel en autonoom mens.

En ja, die reis is diep, angstig en zwaar. Het doet pijn. Maar aan de andere kant van die pijn ligt een vrijheid die de moeite waard is.

Ben je bereid die keuze te maken?